Krótka historia tłumaczeń Nowego Testamentu na język polski

Nie wiadomo dokładnie, kiedy zaczęto przekładać Nowy Testament na język polski, ponieważ najstarsze manuskrypty tłumaczeń Ewangelii uległy zniszczeniu. Zachowały się jedynie fragmenty przekładów Starego Testamentu, m.in. Psałterza floriańskiego z XIV w. i nieco późniejszego Psałterza puławskiego. Pierwszy poświadczony przekład Nowego Testamentu z języków oryginalnych wyszedł spod pióra ewangelika Stanisława Murzynowskiego w drukarni Jana Seklucjana w Królewcu (1551). Pierwsze katolickie tłumaczenie Nowego Testamentu (1556), dzieło profesora Akademii Krakowskiej Jana Nicza, zwanego Leopolitą, pod względem dokładności znacznie ustępowało zarówno przekładowi królewieckiemu, jak i kalwińskiej Biblii brzeskiej (Brześć Litewski, 1563). Biblia brzeska, zwana również Radziwiłłowską – jeden z pierwszych w świecie przekładów całego Pisma Świętego z języków oryginalnych – była do czasu wydania Biblii gdańskiej najwierniejszym polskim tłumaczeniem świętych ksiąg, a jej piękny język budzi podziw aż do naszych czasów.


Fragment Nowego Testamentu w Przekładzie Odzyskiwania (2017)

Ef 1:10: Dla 1aekonomii 2pełni czasów, aby sprowadzić wszystko pod jedną 3bgłowę w 4Chrystusie, cto, co w niebiosach, i to, co na ziemi, w Nim,

101 Albo: planu. Słowo gr. oikonomia znaczy prawo domowe, kierowanie lub zarządzanie domostwem i, w znaczeniu pochodnym, udzielanie (dóbr) związane z zarządzaniem, plan, ekonomia (zob. przyp. 43 w 1 Tm 1). Ekonomia, którą Bóg zgodnie ze swoim pragnieniem zaplanował i zamyślił w sobie samym, polega na tym, by z nastaniem pełni czasów sprowadzić wszystko pod jedną głowę w Chrystusie. Dokonuje się to poprzez udzielanie wszystkim członkom kościoła obfitego zaopatrzenia w życie, którym to zaopatrzeniem jest Trójjedyny Bóg, jako pierwiastka życia, co pozwala im podnieść się z sytuacji śmierci i zostać przyłączonymi do Ciała.


Przez stulecia największą popularnością wśród polskojęzycznych mieszkańców ziem dawnej Rzeczypospolitej cieszyły się dwa przekłady Biblii, w tym Nowego Testamentu: katolickie tłumaczenie ks. Jakuba Wujka (NT – 1593) i protestanckie, dokonane przez Daniela Mikołajewskiego, znane jako Biblia gdańska (1632). Biblię gdańską zastąpiła dopiero w 1975 r., jednak znacznie mniej od niej dokładna, Biblia warszawska. Z kolei archaiczny, choć posługujący się piękną staropolszczyzną przekład Wujka wyparty został dopiero w II poł. XX w. przez nowsze tłumaczenia katolickie, wśród których oprócz najbardziej rozpowszechnionej Biblii Tysiąclecia (1965) znajdują się: przekład Nowego Testamentu ks. Eugeniusza Dąbrowskiego (1949), bliska parafrazie Biblia Warszawsko-Praska bp. Kazimierza Romaniuka (NT – 1976) i Biblia Poznańska (1975), zawierająca obszerne komentarze i liczne przypisy, głównie historyczne i filologiczne, a także teologiczne. Ważnym wydarzeniem było opublikowanie Grecko-polskiego Nowego Testamentu w przekładzie interlinearnym z kodami gramatycznymi w opracowaniu ks. Remigiusza Popowskiego i Michała Wojciechowskiego (1993). Prace nad kolejnymi przekładami Nowego Testamentu na język polski nie ustają. Inicjatywy translatorskie różnych zespołów tłumaczy zakończyły się dotąd publikacją Nowego Testamentu i Psalmów w tzw. przekładzie ekumenicznym (2001), Biblii Ewangelicznej. Przekładu dosłownego (NT – 2006) oraz tzw. Nowej Biblii gdańskiej (2011).